Không gian trưng bày tại Bảo tàng Báo chí Việt Nam. Ảnh: Hải Nguyễn

Từ khi ra đời cho đến nay, Báo chí Cách mạng nước ta đã trở thành công cụ sắc bén của Đảng và Nhà nước trong công tác tuyên truyền, giáo dục toàn Đảng, toàn quân và toàn dân đoàn kết, vượt qua thách thức và mang lại những thắng lợi to lớn cho sự nghiệp Cách mạng Việt Nam, thể hiện ý chí và khát vọng của dân tộc vì độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội.

Những buổi đầu gian khổ...

Tháng 6 năm 1925, tổ chức yêu nước Việt Nam Cách mạng Thanh niên ra đời, xuất bản Báo Thanh Niên làm cơ quan ngôn luận. Đây là tổ chức cách mạng vô sản đầu tiên. Số báo đầu tiên xuất bản vào ngày 21.6.1925. Tiếp theo, vào năm 1929, nhiều tờ báo cách mạng lần lượt xuất bản: Báo Búa liềm, Báo Lao Động, Tạp chí Công hội đỏ... Những tờ báo này đã đóng vai trò là cơ quan ngôn luận cho các tổ chức cách mạng ban đầu của Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong giai đoạn này, báo chí đã đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các cuộc cách mạng chống thực dân và phong kiến, với cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh 1930 - 1931 là đỉnh điểm.

Tình hình quốc tế thay đổi nhiều trong những năm 1936 - 1939, và nhiều quốc gia đã thành lập mặt trận nhân dân chống phát xít. Đảng ở Việt Nam muốn báo chí được xuất bản công khai. Ở Hà Nội và Sài Gòn có nhiều tờ báo viết bằng tiếng Pháp, trong đó có tờ Dân chúng, cơ quan ngôn luận của Trung ương Đảng. Báo chí phục vụ tích cực cho việc xây dựng Đảng, tuyên truyền chủ nghĩa Mác-Lênin và đường lối cách mạng dân quyền của Đảng, kiên quyết chống đế quốc, phong kiến, chủ nghĩa cải lương của giai cấp tư sản và chủ nghĩa dân tộc tư sản của Việt Nam quốc dân.

Đầu năm 1941, nhà lãnh đạo Nguyễn Ái Quốc trở về nước và trực tiếp lãnh đạo cuộc Cách mạng Việt Nam. Người thành lập Mặt trận Việt Minh và tạo ra Báo Việt Nam độc lập vào ngày 1 tháng 8 năm 1941. Tiếp theo, nhiều tờ báo xuất hiện. Tờ Cứu quốc (01.1942) và Cờ giải phóng (10.1942) là hai tờ báo có tác động lớn đến phong trào cách mạng và đóng một vai trò quan trọng trong việc tập hợp quần chúng, nhân dân lao động và đảm bảo sự thành công của phong trào Cách mạng Tháng Tám 1945.

Trong những năm đầu của chính quyền cách mạng, báo chí đã có một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ chính quyền non trẻ. Hệ thống báo chí đã theo dõi và phục vụ cuộc kháng chiến trong suốt cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc, đất nước ta tạm thời chia thành hai miền, mỗi miền chịu trách nhiệm chiến lược riêng biệt. Theo đó, báo chí vừa tuyên truyền công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc vừa đấu tranh giải phóng miền Nam để thống nhất nước nhà, gom đất nước Việt Nam anh hùng về một mối.

Vững bước trong thời kỳ mới

Sau khi nước ta thống nhất, số lượng và chất lượng báo chí đã tăng nhanh về số lượng và hình thành hệ thống thông tấn, báo chí, phát thanh và truyền hình trên toàn quốc. Báo chí cung cấp thông tin ngày càng phong phú và hiệu quả, đóng một vai trò quan trọng trong công cuộc đổi mới, kiến thiết đất nước. Các phương tiện truyền thông tiếp tục truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước; phản ánh tâm tư và nguyện vọng của Nhân dân; khuyến khích những người mới, điển hình tiên tiến và thành công của công cuộc xây dựng đất nước.

Sau 99 năm xây dựng và phát triển, Báo chí Việt Nam vẫn là biểu tượng phản ánh những vấn đề nóng bỏng nhất của xã hội và đi sâu vào thực tế cuộc sống. Báo chí cách mạng Việt Nam gắn bó chặt chẽ với mục tiêu, lý tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam và thực hiện tốt vai trò là cơ quan ngôn luận của Đảng, Nhà nước, tổ chức xã hội và là diễn đàn trao đổi, đóng góp của Nhân dân trước những thách thức mới. Báo chí Cách mạng nước ta đã trở thành công cụ sắc bén của Đảng và Nhà nước trong công tác tuyên truyền, giáo dục toàn Đảng, toàn quân và toàn dân đoàn kết, vượt qua thách thức và mang lại những thành công to lớn cho sự nghiệp cách mạng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, hướng tới tương lai phồn vinh, hạnh phúc, sánh bước cùng với bạn bè năm châu, bốn biển.